कांदा बाजाराचा अंदाज का चुकला?
कांद्याची लागवड कमी झाल्यामुळे भाव चांगला मिळेल, असा अंदाज वर्तवला जात असतानाही भारतातील कांद्याच्या बाजारात अचानक भाव घसरल्याचा अनुभव येत आहे. खरीपमध्ये चांगला भाव मिळेल, अशी आशा शेतकऱ्यांना होती, मात्र बाजारात कांद्याची आवक आणि इतर राज्यांतून वाढलेले उत्पादन यामुळे मागणीत घट होऊन भावावर ताण आला.
बाजारात कांद्याची आवक
फेब्रुवारीच्या मध्यापर्यंत कांद्याला सहसा चांगला भाव मिळतो, परंतु यंदा भाव चार वर्षांतील नीचांकी पातळीवर गेले असून, सध्याचा सरासरी भाव रु. 700 ते 900 प्रति क्विंटल. हे उत्पादन खर्चापेक्षा खूपच कमी असल्याने शेतकऱ्यांचे नुकसान होत आहे.
खरिपातील लागवड कमी झाल्याने उत्पादनात घट होऊन भाव वाढतील, असा अंदाज तज्ज्ञांकडून व्यक्त केला जात होता. मात्र, बाजारात कांद्याची आवक सुरू झाल्याने दबाव वाढला. फेब्रुवारीमध्ये जवळपास 1.1 दशलक्ष टन कांदे बाजारात आले, जे मागील वर्षी याच कालावधीत 9 लाख टन होते.
निर्यातीत वाढ
भारत सध्या शेजारील देशांना कमी खर्चात कांदा निर्यात करत आहे, त्यामुळे निर्यातीत वाढ होत आहे. भारतातून दर्जेदार कांदा प्रति टन 250 ते 260 डॉलर्स मिळतो आणि लहान आकाराचा कांदा 180 डॉलर प्रति टन दराने निर्यात केला जातो. तथापि, निर्यातीच्या या दबावामुळे देशांतर्गत बाजारपेठेतील मागणी कमी होत असून, किमतींवर आणखी दबाव येत आहे.
महसुलात घट
कांद्याची निर्यात वाढली असली, तरी आयातीच्या दबावामुळे देशातील भाव कडाडले आहेत. महाराष्ट्र, कर्नाटक आणि पश्चिम बंगालसह अनेक राज्यांमध्ये यावर्षी कांद्याच्या लागवडीत वाढ झाली, ज्यामुळे उत्पादनात वाढ झाली आणि मागणीत घट झाली. त्यामुळे मार्चमध्ये आवक कमी राहण्याची शक्यता असून, कांद्याच्या दरात सुधारणा होण्याची शक्यता आहे.
निष्कर्ष
शेवटी, भारतातील कांद्याचे भाव अचानक घसरल्याने शेतकर्‍यांचे नुकसान झाले आहे, तरीही लागवड कमी झाल्याने भाव चांगले होतील, असा अंदाज व्यक्त केला जात होता. मात्र, बाजारपेठेत कांद्याची आवक आणि इतर राज्यांतून वाढलेले उत्पादन यामुळे मागणी घटल्याने किमतींवर ताण आला. कांद्याची निर्यात वाढली असली तरी आयातीच्या दबावामुळे देशांतर्गत बाजारपेठेवर दबाव आहे.
भविष्यात किमती सुधारण्याची शक्यता तज्ज्ञांनी व्यक्त केली आहे.