महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी नुकतेच राज्यातील कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांना 300 रुपये प्रति क्विंटल अनुदान देण्याची घोषणा केली. बाजारातील कांद्याच्या जास्त पुरवठ्यामुळे किमतीत चढ-उतार आणि कमी नफ्याचा सामना करणाऱ्या शेतकऱ्यांना दिलासा देणारे हे पाऊल आहे. महाराष्ट्रातील कांदा उत्पादनाची पार्श्वभूमी आणि अनुदानाच्या घोषणेचा तपशील पाहू या.
महाराष्ट्रातील कांदा उत्पादनाची पार्श्वभूमी
भारतातील कांद्याच्या उत्पादनात महाराष्ट्र हे अग्रेसर राज्य आहे, जे देशाच्या उत्पादनापैकी सुमारे 43% आहे. कांदा हे राज्यातील नगदी पीक असून खरीप, रब्बी आणि लेट खरीप अशा तीन हंगामात उत्पादन घेतले जाते. उशिरा आलेल्या खरीप हंगामातील लाल कांद्याची आवक सध्या सुरू आहे. मात्र, या कांद्याची साठवणूक क्षमता कमी असल्याने आणि मागणी आणि पुरवठ्यात मोठी तफावत असल्याने कांद्याच्या भावात घसरण झाली आहे.
कांद्याला अनुदान आणि हमीभाव देण्याची शेतकऱ्यांची मागणी
बाजारात कांद्याचा जास्त पुरवठा झाल्याने आणि कांद्याच्या भावात घसरण झाल्याने कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांची निराशा झाली. कांद्याला स्थिर भाव आणि नफा मिळावा यासाठी शेतकऱ्यांनी कांद्याला हमीभाव आणि अनुदानाची मागणी केली. शेतकऱ्यांची निदर्शने आणि बंडखोरी झाली आणि चालू अर्थसंकल्पीय अधिवेशनात या मुद्द्यावर चर्चा झाली.
कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांना दिलासा देण्याची विरोधकांची मागणी
कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांना दिलासा देण्यासाठी विरोधी पक्षांनी विधिमंडळात वाद घालून सरकारला घेरण्याचा प्रयत्न केला. मात्र, याबाबत लवकरच निर्णय घेणार असल्याची माहिती सत्ताधारी पक्षांनी दिली.
मुख्यमंत्र्यांची कांदा अनुदानाची घोषणा
विधानसभेत मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांना अनुदानाची घोषणा केली. शेतकर्‍यांचे मोठे नुकसान झाले असून, संपूर्ण सभागृहाची भावना आणि शेतकर्‍यांच्या भावना विचारात घेतल्याचे त्यांनी सांगितले. कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांना दिलासा देण्यासाठी नेमलेल्या समितीने प्रतिक्विंटल दोनशे आणि तीनशे रुपये दर देण्याची शिफारस केली होती. मात्र, सरकारने शेतकऱ्यांना प्रतिक्विंटल तीनशे रुपये अनुदान देण्याचा निर्णय घेतला आहे.
भूतकाळातील कांदा अनुदानाचा तपशील
सरकारने कांदा उत्पादक शेतकऱ्यांना 2016-17 मध्ये 100 रुपये आणि 2017-18 मध्ये 200 रुपये अनुदान दिल्याची माहितीही मुख्यमंत्र्यांनी दिली. आता सरकारने शेतकऱ्यांना तीनशे रुपये प्रतिक्विंटल अनुदान देण्याचा निर्णय घेतला आहे. कांद्याची खरेदी सुरू झाली असून, कांद्याचा भाव साडेसहा रुपयांपर्यंत वाढला आहे.
शेवटी, महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे यांनी केलेली 300 रुपये प्रति क्विंटल अनुदानाची घोषणा ही कांदा उत्पादक शेतकर्‍यांना दिलासा देणारी आहे. या निर्णयामुळे शेतकऱ्यांचा आर्थिक भार कमी होईल आणि कांदा लागवड सुरू ठेवण्यासाठी त्यांना प्रोत्साहन मिळेल, जे राज्यासाठी महत्त्वाचे नगदी पीक आहे. शासनाच्या पाठिंब्याने महाराष्ट्रातील कांदा उद्योग भरभराटीस येऊ शकतो आणि राज्याच्या अर्थव्यवस्थेला हातभार लावू शकतो.