उत्पादनात घट होऊनही कापसाचे भाव स्थिर आहेत
यंदा उत्पादनात घट झाल्याचा फटका कापूस उद्योगाला बसला आहे, मात्र दुर्दैवाने कापसाच्या दरात फारशी वाढ झालेली नाही. मराठवाड्यातील औरंगाबाद, जालना, बीड, परभणी आणि नांदेड या कापूस उत्पादक जिल्ह्यांतील शेतकऱ्यांनी भाव वाढीच्या आशेने आपला कापूस विकण्याऐवजी घरीच साठवून ठेवला आहे.
कापूस लागवडीचे महत्त्वपूर्ण क्षेत्र घेते
मराठवाडा कापूस उत्पादनासाठी ओळखला जातो आणि यावर्षी कापूस लागवडीचे क्षेत्र सरासरी 12,085,290 हेक्टर ओलांडले आहे. एकूण 13,068,558 हेक्टर कापसाची लागवड करण्यात आली, ज्यामुळे एकूण पेरणी क्षेत्राच्या 28% सह सोयाबीननंतर ते दुसरे सर्वोच्च पीक बनले.
उत्पादनाला नैसर्गिक आपत्तींचा फटका बसतो
तथापि, इतर अनेक पिकांप्रमाणे, कापूस उत्पादनाला नैसर्गिक आपत्तीचा फटका बसला आहे, परिणामी काही भागात 30-40% आणि इतरांमध्ये 50-60% घट झाली आहे. असे असूनही, कापसाचे भाव वाढलेले नाहीत, शेतकर्‍यांना त्यांच्या उत्पादनासाठी प्रति क्विंटल INR 7,400 ते 7,900 च्या दरम्यान भाव मिळत आहे.
भावातील तफावत शेतकरी उचलतात, मात्र अडचणींचा सामना करतात
अनेक कापूस शेतकऱ्यांनी सुरुवातीला किमतीतील फरक करारनामा निवडला, जेथे त्यांना सध्याच्या बाजारभावापेक्षा INR 700 प्रति क्विंटल कमी दराने पैसे मिळतील. मात्र, सध्याच्या कमी भावामुळे शेतकऱ्याचे आणखी नुकसान होत आहे. यामुळे अनेक शेतकरी आपला कापूस साठवुन भाव वाढण्याची आशा बाळगून आहेत.
निष्कर्ष
कापूस उत्पादनात घट होऊनही कापसाच्या दरात फारशी वाढ झालेली नाही, त्यामुळे कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांना आपला माल घरीच ठेवावा लागत आहे. कमी भाव आणि किमतीतील तफावत यामुळे येणाऱ्या अडचणींमुळे अनेक शेतकरी संघर्ष करत आहेत.
सरकार आणि संबंधित अधिकाऱ्यांनी या आव्हानांना सामोरे जाणे आणि कापूस उत्पादक समुदायासाठी उपाय शोधण्यासाठी काम करणे महत्त्वाचे आहे.